MARPOL Sözleşmesi ve Atık Su Yönetimi
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından hazırlanan MARPOL Sözleşmesi’nin Ek IV bölümü, deniz taşıtlarının tuvalet atıklarını (siyah su) nasıl yönetmesi gerektiğini belirliyor. Bu kurallara göre 400 groston üzerindeki tüm gemiler ile yolcu taşıyan teknelerde, ya onaylı bir arıtma sistemi ya da yeterli kapasitede bir atık su tankı bulunması zorunlu.
Bazı ülkelerde kıyıdan itibaren belirli bir mesafede, örneğin 3 deniz mili içinde bu atıkların doğrudan denize boşaltılması yasak. Bu nedenle, özellikle marinalarda kara kaynaklı atık toplama sistemlerinin kurulması teşvik ediliyor.
Uygulanan Yöntemler
Dünyada teknelerin atık sularını karaya vermesi için uygulanan başlıca yöntemler şöyle:
1. Bağlama Yerinden Tahliye (Slipside / Dockside Pump-Out)
Teknenin marinada bağlı bulunduğu yerden, hortumla atık suyu doğrudan çekip alan sistemlerdir. Genellikle her bağlama noktasında (slip) bir bağlantı adaptörü ve tahliye hattı bulunur. Kanada, ABD, Hollanda ve İskandinav ülkelerinde yaygın olarak uygulanır.
2. Mobil Atık Alma Teknesi
Atık su toplama işlemini gerçekleştiren özel tekneler, marinalardaki yatlara yanaşarak tanklarındaki atığı vakumla çeker. Bu sistem Fransa, İtalya ve Akdeniz’in turistik limanlarında sık görülür.
3. Sabit Tahliye Noktası (Pompa İstasyonu)
Marinanın belirli bir bölümünde kurulan merkezi tahliye ünitesine, tekne kendi hareketiyle yanaşır ve tahliyesini gerçekleştirir. Türkiye’de en yaygın kullanılan yöntem budur.
4. Yüzer Boru Hattı ve Vana Sistemi
İskele boyunca uzanan borular aracılığıyla, her bağlama noktasında bir vana yer alır. Tekne sahipleri hortum bağlayarak doğrudan tahliye yapabilir. Hollanda bu sistemin başarılı uygulayıcıları arasında yer alır.
5. Tekerlekli Tahliye Aracı (Sewage Cart)
Küçük teknelerde ve göl marinalarında, personel tarafından elle çekilen tekerlekli sistemlerle atık tahliyesi yapılır. Özellikle ABD iç limanlarında tercih edilen ekonomik bir çözümdür.
6. Kanalizasyona Doğrudan Bağlantı
Marina içindeki vakum sistemiyle çekilen atık su, doğrudan şehir şebekesine aktarılır. Kanada ve Kuzey Avrupa’da belediye desteğiyle kurulan sistemlerde bu yöntem yaygınlaşmaktadır.
7. Arıtma Tesisli Marinalar
Bazı ülkelerde atık su, marinada kurulu arıtma tesisinde işlenerek yeniden kullanıma sunulur veya çevre standartlarına uygun şekilde tahliye edilir. İsveç, Norveç ve Finlandiya gibi çevre mevzuatları sıkı ülkelerde bu uygulamalar yaygındır.
8. Vidanjör Sistemi
Atık su, bir tanklı araç yardımıyla manuel olarak toplanır. Türkiye’de hâlen birçok marinada bu yöntem kullanılmaktadır.
Bölgesel Uygulamalara Örnekler
Kanada, slipside tahliye sisteminde öncü ülkelerden biri. Devlet desteğiyle marinalara ücretsiz tahliye istasyonları kuruluyor. Kartlı sistemlerle kullanıcılar dijital olarak takip ediliyor.
ABD’de çevre koruma ajansı EPA, özellikle sahil bölgelerinde atık suyun denize boşaltılmasını yasaklıyor. Pump-out sistemleri için eyalet bazında fon desteği sunuluyor.
Hollanda, bağlama yerinden tahliye sisteminde örnek gösteriliyor. Her slipte ayrı vana ve sayaç sistemi bulunuyor.
İsveç ve Norveç, arıtmalı marinalar ve tamamen denize boşaltım yasağı uygulayan ülkeler arasında.
İtalya ve Fransa, mobil tahliye tekneleriyle özellikle büyük turistik limanlarda hizmet veriyor.
Türkiye’de Mevcut Durum
Türkiye’de marinalarda en yaygın yöntem sabit pompa istasyonları veya vidanjörlü tahliye. Ancak bu sistemler her bağlama yerinden erişime açık değil. Bazı bölgelerde altyapı eksiklikleri veya sistemin çalışmaması gibi sorunlar yaşanıyor. DAU (Denizcilik Atıkları Uygulaması) ile dijital takip imkânı getirilmiş olsa da uygulama birliği henüz sağlanabilmiş değil.
Sonuç: Geleceğin Yolu Bağlantılı Sistemler
Dünyada bağlama yerinden tahliye imkânı sunan sistemler yaygınlaşıyor. Bu sistemler hem kullanıcıya kolaylık sağlıyor hem de çevre kirliliğini önlemeye yardımcı oluyor. Türkiye’de de bu örneklerin takip edilmesi, yeni yapılacak marinalarda bu altyapının zorunlu hale getirilmesi ve mevcut tesislerin dönüştürülmesi, sürdürülebilir bir denizcilik için kritik önem taşıyor.
YatMarina.com.tr – ÖZEL
